NGOÂ NHAÂN DUÏNG 

Toå chöùc Lieân Hieäp Quoác ñaõ töï laøm maát uy tín vaø haï thaáp giaù trò khi chòu khuaát phuïc tröôùc aùp löïc cuûa chính quyeàn Trung Quoác, khoâng môøi Ñöùc Ñaït lai Laït ma tôùi döï Hoäi nghò Hoøa bình Thöôïng ñænh cuûa caùc nhaø Laõnh ñaïo Toân giaùo vaø Taâm linh trong ba ngaøy baét ñaàu töø Thöù Hai 28 thaùng Taùm naêm 2000. Hoäi nghò naøy môû maøn cho moät cuoäc hoïp ñöôïc goïi teân laø Thöôïng ñænh Thieân nieân kyû, seõ quy tuï 125 nguyeân thuû quoác gia maø muïc ñích laø coâng boá baûn Tuyeân ngoân Thieân nieân kyû , trình baày nhöõng vieãn quan cho caû nhaân loaïi trong Theá kyû 21. Söï vaéng maët cuûa Ñöùc Ñaït lai Laït ma, moät nhaø tu haønh ñöôïc nhieàu ngöôøi thuoäc nhieàu toân giaùo treân theá giôùi ngöôõng moä seõ khieán cuoäc gaëp maët tuaàn tôùi cuûa haøng ngaøn ngöôøi maát caû yù nghóaï Hieän töôïng ñoù cuõng giuùp nhöõng nhaø chính trò ôû Myõ vaãn choáng Lieân Hieäp Quoác coù theâm vuõ khí ñeå taán coâng toå chöùc naøî Naêm ngoaùi, Quoác hoäi Myõ ñaõ chuaån y cho chính phuû Bill Clinton ñoùng tieàn cho quyõ ñieàu haønh cuûa Lieân Hieäp Quoác, sau nhieàu naêm trì hoaõn vì coi toå chöùc naøy laø voâ ích, khoâng ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu ñaët ra töø ñaàu, vaø laïi noåi tieáng veà moät boä maùy haønh chaùnh tieâu phí tieàn baïc. 

Vaên phoøng oâng Toång thö kyù Lieân Hieäp Quoác Kofi Annan ñaõ tìm caùch chöõa chaïy laàm laãn naøy, tröôùc heát laø ñoå traùch nhieäm cho ban toå chöùc, do oâng Ted Turner, nhaø tyû phuù saùng laäp ñaøi CNN, ñöùng vai troø Chuû tòch danh döï. Treân nguyeân taéc, ban toå chöùc laø do caùc hoäi tö, goàm caû caùc toå chöùc danh tieáng nhö Hoäi nghò Theá giôùi Toân giaùo vaø Hoøa bình, Tröôøng Thaàn hoïc, vaø Trung taâm Nghieân cöùu Toân giaùo hoaøn caàu cuûa Ñaïi hoïc Harvard, caùc Cô quan töø thieän Ford, Carnegie vaø Rockefeller, v.v. Nhöng traùch nhieäm sau cuøng vaãn laø cuûa Lieân Hieäp Quoác, cô quan baûo trôï, maø hoäi nghò seõ dieãn ra taïi truï sôû ôû New York. 

Haøng chuïc ngaøn ngöôøi khaép nôi ñaõ vieát thö phaûn ñoái oâng TTK Lieân Hieäp Quoác trong ñoù coù nhöõng tu só vaø caùc nhaø laõnh ñaïo tinh thaàn danh tieáng. Muïc sö Desmond Tutu, thuoäc giaùo hoäi Anh quoác giaùo tröôùc ñaây ñaõ töø choái khoâng tham döï hoäi nghò vì baän vieäc, cuõng vieát moät laù thö göûi oâng Kofi Annan noùi raèng oâng nghe tin Ñöùc Ñaït lai Laït ma khoâng ñöôïc môøi tham döï vaø caûm thaáy "Ñaây laø moät ñieàu hoaøn toaøn kyø laï vaø khoâng theå naøo tin ñöôïc laø coù thaät.... Toâi ñoaùn raèng vieäc naøy laø do aùp löïc cuûa chính phuû Trung Quoác. Neáu ñuùng nhö vaäy thì uy tín cuûa caû toå chöùc Lieân Hieäp Quoác laãn cuûa Hoäi nghò Thöôïng ñænh ñeàu bò suy suïp." Muïc sö Tutu, ñaõ laõnh giaûi Nobel hoøa bình vì suoát ñôøi tranh ñaáu cho töï do vaø quyeàn laøm ngöôøi cuûa daân Nam Phi, coøn vieát theâm raèng oâng ñaõ töø choái khoâng döï Hoäi nghò naøy, nhöng "neáu toâi ñaõ chaáp nhaän tham döï thì toâi cuõng seõ xin ruùt lui ñeå phaûn ñoáò.." 

OÂng Robert V. Thompson, chuû tòch Hoäi ñoàng vaän ñoäng cho Nghò vieän Toân giaùo Hoaøn caàu, moät trong soá ba chuïc thaønh vieân cuûa ban toå chöùc ñaõ coâng boá laù thö yeâu caàu ñem vaán ñeà Ñöùc Ñaït lai Laït ma khoâng ñöôïc môøi döï hoäi nghò vaøo chöông trình thaûo luaän trong ngaøy khai maïc, vaø ñaët vaán ñeà aûnh höôûng cuûa söï vaéng maët naøy ñoái vôùi nhöõng hoäi nghò toân giaùo vaø taâm linh cuûa Lieân Hieäp Quoác trong töông laò Sö huynh Wayne Teasdale thuoäc Lieân minh Thaàn hoïc Coâng giaùo ôû Chicago ñaët caâu hoûi "taïi sao quyù vò coù theå loaïi boû moät nhaân vaät tieâu bieåu cho nhöõng gì quyù giaù nhaát cuûa giaù trò taâm linh" trong moät hoäi nghò nhö vaäy? 

Sau cuøng, oâng TTK Kofi Annan ñaõ hieåu nhöõng aùp löïc dö luaän nhö treân seõ aûnh höôûng ñeán caû uy tín laãn quyõ ñieàu haønh cuûa Lieân Hieäp Quoác trong töông lai, neân tìm moät caùch thoûa hieäp. Ban Toå chöùc ñaõ xin môøi Ñöùc Ñaït lai Laït ma ñeán döï, vaø môøi ngaøi noùi chuyeän trong phieân hoïp sau cuøng cuûa Hoäi nghò, khoâng môøi noùi taïi truï sôû Lieân Hieäp Quoác maø taïi khaùch saïn Waldorf-Astoriaï Choïn buoåi hoïp sau cuøng cuõng coù muïc ñích ñeå neáu phaùi ñoaøn Trung Quoác coù phaûn ñoái, boû ra veà thì cuõng khoâng coù aûnh höôûng lôùn. Nhöng Ñöùc Ñaït lai Laït ma ñaõ nhaõ nhaën caûm ôn vaø töø choáò Laø moät ngöôøi tu taäp theo giaùo phaùp cuûa Ñaïo Phaät vôùi muïc ñích "giaûi thoaùt chuùng sinh khoûi phieàn naõo do tham, giaän gaây ra," Ñöùc Ñaït lai Laït ma vieát thö traû lôøi raèng ngaøi khoâng theå nhaän lôøi môøi naøy, khi giaáy môøi ñöôïc göûi ñi vì ñaõ bò eùp buoäc. Ngaøi cuõng toû yù nhaát thieát muoán traùnh khoâng ñeå cho moät caù nhaân hay moät chính phuû naøo vì ngaøi maø bò boái roái, toån thöông. Nhöõng lôøi ñoù cho thaáy ñöùc töø bi vaø taâm giaûi thoaùt töï do voâ haïn, cuûa vò tu só vaãn ñöôïc ngöôøi Taây Taïng coi laø hoùa thaân cuûa Boà taùt Quaùn Theá AÂm. 

Ñaây khoâng phaûi laø laàn ñaàu tieân Ñöùc Ñaït lai Laït ma vaéng maët ôû moät cuoäc hoïp maø söï hieän dieän cuûa ngaøi ñaùng leõ laøm vinh döï cho moïi ngöôøi coù maët. Naêm 1993 chính phuû AÙo quoác ñaõ môøi ngaøi döï Hoäi nghò Theá giôùi veà Quyeàn laøm ngöôøi ôû Wien, nhöng sau khi bò chính phuû Baéc Kinh ñe doïa taåy chay, oâng Toång Thö kyù Lieân Hieäp Quoác luùc ñoù, Butros Ghali ñaõ yeâu caàu ngaøi khoâng tôùi döï.

Nhöõng haønh ñoäng treân cho thaáy Lieân Hieäp Quoác khoâng xöùng ñaùng ñoùng vai baûo trôï nhöõng hoäi nghò vaø caùc toå chöùc lieân can ñeán tinh thaàn, ñeán toân giaùo vaø caùc vaán ñeà taâm linh. Lieân Hieäp Quoác chæ laø moät dieãn ñaøn cho nhöõng cuoäc maëc caû chính trò, theo caùc tieâu chuaån beân ngoaøi ñaïo lyù. Toå chöùc ñoù khoâng theå hieän ñöôïc ngay caùi söù maïng cuûa noù laø baûo veä quyeàn laøm ngöôøi, ghi trong baûn Tuyeân ngoân Quoác teá Quyeàn laøm ngöôøi do Lieân Hieäp Quoác coâng boá. OÂng Kofi Annan ñaõ laøm cho giaù trò toå chöùc Lieân Hieäp Quoác rôi xuoáng thaáp hôn nöõa khi ñeå cho moät hoäi nghò cuûa caùc nhaø laõnh ñaïo toân giaùo laøm theo meänh leänh do chính quyeàn cuûa moät ñaûng Coäng Saûn coù chuû tröông roõ reät laø voâ thaàn vaø choáng toân giaùo laøm aùp löïc. 

Chính quyeàn Trung Quoác seõ göûi ñi moät phaùi ñoaøn caùc nhaø tu thuoäc nhieàu toân giaùo trong nöôùc hoï. Trong phaùi ñoaøn ñoù coù theå coù nhieàu vò chaân tu, nhöng taát caû ñeàu do ñaûng Coäng Saûn kieåm soaùt, nghóa laø hoï khoâng ñaïi dieän cho caùc tín ngöôõng taâm linh maø ngöôøi daân nöôùc hoï ñang thôø phöôïng. Nhöõng ñaïi bieåu Trung Quoác döï hoäi nghò seõ noùi gì neáu coù ngöôøi chaát vaán hoï veà nhöõng vuï ñaøn aùp caùc ngöôøi taäp khí coâng theo phaùi Phaùp Luaân Ñaïi phaùp hoaëc Trung Coâng? Chính quyeàn Vieät Nam coù theå göûi moät soá nhaø tu tôùi hoäi nghò neáu hoï coù tieàn, nhöng cho tôùi nay vaãn töø choái khoâng caáp hoä chieáu cho Thöôïng Toïa Thaùi Hoøa, thuoäc Toå ñình Töø Hieáu ñeå ngaøi coù theå ñi döï hoäi nghò, maëc duø Ban toå chöùc ñaõ göûi giaáy môøi vaø Boä Ngoaïi giao Myõ cho bieát saün saøng caáp chieáu khaùn nhaäp caûnh. 

Lieân Hieäp Quoác hieän nay chöa phaûi laø toå chöùc tieâu bieåu cho caû loaøi ngöôøi maø chæ laø nôi taäp hoïp cuûa nhöõng nhoùm caàm quyeàn ôû caùc nöôùc, duø caùc chính quyeàn ñoù khoâng do daân chuùng baàu cöû moät caùch töï doï Chæ khi naøo moät oâng Toång Thö kyù Lieân Hieäp Quoác ñuû can ñaûm tranh ñaáu thaúng vôùi caùc chính quyeàn ñoäc taøi ñeå baûo veä nhaân quyeàn cuûa nhöõng ngöôøi daân bò aùp böùc, thì khi ñoù toå chöùc naøy môùi baét ñaàu coù uy tín vaø nhöõng hoäi nghò veà toân giaùo vaø taâm linh do Lieân Hieäp Quoác baûo trôï môùi coù yù nghóaï 

NGOÂ NHAÂN DUÏNG