LUAÄN SUY VEÀ BOÂNG HOÀNG CAØI AÙO

 Thích Thieän Chí

 Vaên buùt "Boâng hoàng caøi aùo" cuûa thöôïng toïa Thích Nhaát Haïnh, trôû thaønh moät kieät taùc vaø ñöôïc truyeàn thöøa roäng raõi ôû Vieät Nam. Cho tôùi ngaøy nay, ñaõ hôn 20 naêm, chöa coù moät baûn vaên naøo noùi veà meï ñöôïc moïi giôùi öa chuoäng, hoaëc thay theá ñöôïc. Lôøi leõ trong baøi "Boâng hoàng caøi aùo", khoâng phaûi suùc tích ôû lôøi vaên chaûi chuoát, trieát lyù caàu kyø. Sôû dó, ñöôïc meán moä, vì baûn vaên vöøa kheá lyù laãn kheá cô. Ñaïo hieáu laø ñaïo cuûa con ngöôøi vaø ai cuõng muoán traû ôn cha meï. Thöôïng toïa ñaõ ñaùp öùng nguyeän voïng thieát tha aáy vaø khôi ñuùng nguoàn caûm xuùc saâu xa taän ñaùy loøng moïi ngöôøi. Baèng caùch dieãn ñaït caûm xuùc taän ñaùy loøng cuûa chính mình. Chaéc coù leõ, ai coù meï, cuõng thöông meï, cuõng nhôù meï vaø nghó veà meï nhö theá. Roài cuõng coù ñieàu, laøm moïi ngöôøi xoán xan. laø mình ñaõ lô laø, thieáu boån phaän, khi cha meï coøn sanh tieàn. Nay nhaän thöùc ñöôïc, bieát mình ñaõ ñaùnh maát ñi caùi gì thieâng lieâng, voâ giaù. Cho neân, ñoái vôùi moïi ngöôøi - coøn meï hay maát meï, "Boâng hoàng caøi aùo" laøm cho chuùng ta cay xeù coõi loøng vaø töø ñoù, hieåu mình phaûi laøm gì, ñeå toû loøng, ñeå ñeàn ñaùp coâng sanh thaønh cuûa meï cha. Cho neân baáy laâu nay, moãi ñoä thu sang, Raèm thaùng Baûy, ñoàng baøo Vieät Nam, cuõng nhö tính ñoà Phaät giaùo ñeàu ñi chuøa, tuïng kinh, cuùng döôøng, boá thí, taïo moïi coâng ñöùc laønh, caàu nguyeän cho meï cha, ngöôøi hieän tieàn ñöôïïc soáng laâu traêm tuoåi, ngöôøi ñaõ qua ñôøi, sieâu sinh thaùc hoùa.  Sau khi haønh leã vaø nguyeän caàu. Töø saân chuøa, toûa ñi khaép neûo ñöôøng ñaát nöôùc, caùc ngöôøi con hieáu ñaïo, mieäng nôû nuï cöôøi töôi, vì caûm thaáy loøng mình thanh thaûn, bôùt moïi öu phieàn.

 Duø chöa ñaùp ñeàn heát aân troïng, nhöng ít ra, cuõng theå hieän caùi gì ñoù, ñoái vôùi meï cha. Beân caïnh nieàm haân hoan ñoù, moïi ngöôøi nhö ñeïp ra. Bôûi vì hoâm nay, ngoaøi chieác noùn "Baøi thô", vôùi taø aùo daøi phaát phô tung gioù. Tröôùc ngöïc moïi ngöôøi, ai ai cuõng coù chieác boâng hoàng xinh xaén, mang ñaày yù nghóa thaân thöông. Coù nhöõng ngöôøi mang treân ngöïc chieác boâng hoàng traéng, maét coøn ñoû hoe, söng öôùt. Hoï ñaõ khoùc, cho thaân phaän moà coâi cuûa mình, cho caùi tình caûm daït daøo cuûa tình meï ñoái vôùi con. Maét em caøng ñoû, caøng ñeïp. Bôûi vì trong em chang chöùa tình ngöôøi maø ai ñaõ khoùc cho meï, bieát buøi nguøi veà coâng ôn sanh thaønh döôõng duïc cuûa meï cha, thì ngöôøi ñoù, ñeïp neát laãn ñeïp loøng. Cho neân, hoøa cuøng vôùi gioù thu nheø nheï, möa ngaâu laát phaát : muøa Vu Lan Raèm thaùng Baûy, ñaát nöôùc Vieät Nam soáng trong caûnh thanh bình. Con ngöôøi trôû thaønh hieàn dieäu, bôûi vì ai cuõng haønh trai, giöõ giôùi hoài höôùng cho meï cha. Nhö vaäy, chieác boâng hoàng, ñieåm toâ theâm caùi ñaïo ñöùc cuûa con ngöôøi. Bieåu töôïng "Boâng hoàng caøi aùo" ñaõ ñöôïc Thöôïng Toïa Thích Nhaát Haïnh, chuû tröông thöïc hieän taïi Vieät Nam, sau khi Thöôïng Toïa ñi du hoùa taïi Nhaät, coù ngaøy leã cuûa meï. Ngaøy aáy, moïi ngöôøøi caøi cho nhau ñoùa hoa hoàng. Thaáy vieäc laøm ñoù hay hay, neân khi veà Vieät Nam, Thöôïng Toïa ñaõ vieát baøi "Hoa Hoàng caøi aùo" vaø phaùt ñoäng "caøi Hoa hoàng" vaøo dòp Vu Lan.

 Hoài xöa, toâi cöù thaéc maéc. Taïi sao Thöôïng Toïa khoâng cho caøi hoa khaùc. Chaúng haïn: hoa vaïn thoï, noù vöøa saëc sôõ, thôm tho, beàn bæ vaø nhö theá coù nghóa laø meânh moâng muoán cho meï cha ñöôïc tröôøng thoï. Hoaëc tình meï con baát dieät. Chôù hoa hoàng - mau taøn. Hôn nöõa, hoa hoàng xöa nay mang tieáng laø hoa ñeïp, coù gai. Nhö vaäy, chöùng toû mình coøn traùch moùc meï. Chính vì suy nghó nhö vaäy, toâi thöôøng ngaém nghía hoa hoàng. Ñeå tìm xem chieác hoa hoàng chöùc ñöïng yù nghóa nhö theá naøo. Hay ñuùng hôn, toâi seõ noùi gì, ñeå bieän minh cho bieåu töôïng "Boâng hoàng caøi aùo".  Neáu chuùng ta quan saùt. Chuùng ta thaáy caây hoa hoàng coù hai loaïi laù. Nhöõng laù gaàn goác, gaàn nhaùnh, thöôøng mang naêm laù nhoû. Laù gaàn nuï hoa, chæ coøn ba laù nhoû maø thoâi. Naêm chieác laù nhoû, töôïng tröng cho nguõ thöôøng (nhaân, nghóa, leã, trí, tính). Ba chieác laù kia töôïng tröng cho tam toøng (taïi gia toøng phuï, xuaát giaù toøng phu, phu töû toøng töû). Ñoù laø neáp soáng ñaïo ñöùc cuûa ngöôøi phuï nöõ AÙ Ñoâng, vaø phuï nöõ toaøn theá   giôùi, noùi chung.

 Tröôùc heát baøn veà nguõ thöôøng. Moät ngöôøi con gaùi, ngöôøi phuï nöõ, ngöôøi meï - xöùng ñaùng, laø ngöôøi giöû troïn nhaân caùch cuûa mình. Ngöôøi con gaùi, ngöôøi meï naøo cuõng daït daøo tình thöông. Chính vì vaäy, ngöôøi con gaùi raát sôï ñau thöông, chia lìa, cheát choùc. Cho neân, con gaùi thöôøng thöông yeâu suùc vaät, sôï gieát muoân loaøi. Ñeán khi thaønh meï, thì heát loøng thöông con. Heã nghe con khoùc, duø baän roän chuyeän gì, cuõng taát baät oâm con vaøo loøng cho buù môùm vôùi lôøi ru con nguû. Daãu bieát raèng, söõa laø maùu huyeát, nhöïa soáng cuûa baûn thaân mình, nhöng vì con, meï cho taát caû. Mieãn sao con ñöôïc no loøng. Tình thöông cuûa meï thaät daït daøo neân, trong Kinh Baùo Hieáu Phuï Maãu AÂn coù ñoaïn : "Meï thôøi, aên ñaéng nuoát cay, ñeã daønh buøi ngoït ñuû ñaày cho con ... laïi  coøn khi nguû, öôùt meï naèm. khoâ raùo phaàn con ...Mieãn con sung söôùng daàu phaûi mang nghieäp chöôùùng cuõng cam. Tính sao coù lôïi thì laøm. Chaúng maøng toäi loãi bò giam caàm ... ". Chính caùi loøng "nhaân" ñoù, chính söï thöông yeâu ñoù, ngöôøøi phuï nöõ, meàm moûng, nhieàu caûm tình vaø ñaõ hy sinh, chòu ñöïng cho ngöôøøi khaùc; cho con caùi cuûa mình.

 Duø tình thöông coù daït daøo, duø söï luyeán aùi coù cuøng toät. Ngöôøi con gaùi, ngöôøi meï, ñöôïc moïi ngöôøi quyù kính vì meï ñaõ soáng vôùi moät tö caùch toát laønh. Tö caùch naøy, ñöôïc haáp thuï bôûi söï truyeàn thöøa cuûa toå tieân. Khi coøn nhoû, ngöôøi con gaùi ñaõ bieát trau doài "coâng, dung, ngoân, haïnh". Nghóa laø töï söûa ñoåi vaø soáng möïc thöôùc. Ñi, ñöùng, noùi naêng, haønh ñoäng ñoan trang, thuøy mò, kheùo leùo. Lôùn leân moät chuùt ñaõ bieát giöõ mình "tieát saïch giaù trong". Cho neân "khueâ moân baát xuaát", giöõ ñaïo laøm con, hoïc haïnh laøm ngöôøi. Khi veà nhaø choàng thì "thuû phaän daâu con" kính treân nhöôøng döôùi. Chính caùi neà neáp gia phong, leã nghi pheùp taét ñöôïc huaán duïc töø nhoû. Ngöôøøi con gaùi Vieät Nam, khi laøm Meï ñaõ truyeàn thuï cho con mình ñaïo ñöùc vaø söï caûm phuïc. Ñoù laø caùi leã cuûa ngöôøi AÙ Ñoâng. Neáu chæ giöõ keû cho mình, ñeå roài döông töï ñaét. Ngöôøi con gaùi ñaõ ñaùnh maát ñi caùi thuøy mò vaø coâng dung ngoân haïnh cuûa mình. Cho neân, ñoái vôùùi cha meï, thì hieáu thaûo. Ñoái vôùùi anh chò em thì thuaän hoøa. Ñoái vôùùi xaõ hoäi thì kính treân nhöôøng döôùùi. Ñoái vôùi thaày baïn thì moät möïc kính yeâu, vaâng lôøi. Laøm vôï thì trung nghóa.

 Ngöôøi ta thöôøng noùi "Trai naêm theâ, baûy thieáp, gaùi chính chuyeân moät choàng". Xeùt ra thì quaù khaét khe vôùùi phuï nöõ, ngöôøi meï ñöôïc moïi ngöôøi suûng aùi, con caùi yeâu vì, bôûi ñöùùc taùnh thuûy chung, tieát haïnh. Soáng coù "Nghóa" nhö vaäy, môùi chöùng toû thöông choàng vì con. Vieät Nam ta coù "Hoøn Voïng Phu". Ngöôøi ñaøn baø oâm con ñôïi choàng ngoaøi chieán traän. Chôø ñôïi moûi moøn roài hoùa ñaù, söï hoùa ñaù ñoù, noùi leân söïï saéc son, nghóa khí cuûa ngöôøi vôï, ngöôøi meï. Caùi "Nghóa" ñoù laø baøi hoïc giaùo duïc, laø tình thöông to lôùùn cuûa ngöôøøi phuï nöõ ñoái vôùi choàng vaø con. Thöôøøng thì ngöôøøi meï naøo thuû tieát thôøø choàng, con caùi trong gia ñình neân danh neân phaän. Ngöôøøi ta thöôøøng ñaùnh giaù con qua tö caùch cuûa meï. Tuïc ngöõ Vieät Nam coù caâu "Mua heo choïn naùi, mua gaùi choïn doøng". Cho neân söïï trung nghóa cuûa meï laø gia taøi voâ giaù cuûa con.

 Nhöng khoâng phaûi vì caùi nhaân, caùi leã, caùi nghóa maø ngöôøi ñaøn baø uø lì, thieáu trí. Ngoaøi caùi tình caûm daït daøo, caùi khuoân pheùp, neà neáp gia phong, caùi trung kieân saét ñaù. Ngöôøi phuï nöõ coøn bieát lo toan cho söï nghieäp ngaøy mai baèng theâu thuøa, may vaù, hoaëc taàn taûo nuoâi choàng, nuoâi con. Danh töø "Noäi töôùng" vì theá ñöôïc daønh cho ngöôøi vôï, ngöôøi meï. Nghóa laø meï cuõng laø ngöôøi ñaûm ñang kheùo leùo, lo toan, veùn kheùo töø chuyeän trong nhaø, ñeán vieäc giao teá cö xöû ngoaøi xaõ hoäi. Khoång Töû neân ngöôøi, phaûi chaêng do trí cuûa baø meï? Neáu meï Khoång Töû cöù ñeå cho con soáng gaàn loø saùt sinh, thì chaéc sau naøy Khoång Töû ñaõ laøm ngheà ñoà teå. Maø ngöôøi con ngay töø thuôû loït loøng ñeán khi  khoân lôùn, ñeàu chòu aûnh höôûng phaàn lôùn giaùo duïc cuûa meï. Vôùi ñieäu ru con nguû, tö  caùch ñoan trang, lôøi noùi nheï nhaøn, giaùo duïc khoân kheùo v.v... ñaõ in ñaäm vaøo taâm trí cuûa con. Cho neân, con thaønh ngöôøi, hieån ñaït laø do söï giaùo duïc cuûa meï. Ñoù caùi "Trí" cuûa meï vaäy.

 Cuoái cuøng laø chöõ "Tín". Raát quan troïng ñoái vôùi phuï nöõ. Ngöôøi meï ñöôïc con yeâu vì cuõng vì chöõ tín. Nghóa laø, tö caùch, ñaïo ñöùc cuûa meï ñöôïc con vaø moïi ngöôøi tín nhieäm. Muoán thöïc hieän ñöôïc chöõ tín aáy, ngöôøi phuï nöõ phaûi thöïc hieän troïn veïn boán ñöùc tính treân (nhaân, leã, nghóa, trí). Ngoaøi ra, lôøi noùi vaø vieäc laøm phaûi laø moät. Noùi naêng phaûi giöõ hoøa khí, kính nhöôøng. Haønh ñoäng phaûi roõ raøng, trong saùng. Tín ñöôïc ñaùnh giaù qua sinh hoaït vaø ñôøi soáng ñaïo ñöùc cuûa con ngöôøi. Xöa kia, Khoång Töû thaáy ngöôøøi ta gieát lôïn. Veà nhaø hoûi meï, meï Khoång Töû ñaùp : "Ngöôøi ta gieát lôïn ñeå laáy thòt cho con aên". Ñaõ lôõ lôøi, duø nhaø ngheøo meï Khoång Töû phaûi baèng moïi caùch mua cho Khoång Töû thòt lôïn ñeå aên. Ngaøy nay, Khoång Töû ñöôïc laøm thaày thieân haï, khoâng phaûi töï nhieân maø ñöôïc. Maø laø do haáp thuï caùc nhaân caùch, ñaïo ñöùc cuûa meï. Vì vaäy, nguû thöôøng laø ñöùùc tính cao quyù maø taát caû phuï nöõ phaûi reøn luyeän, khaéc kyû - ñeå sau naøy truyeàn thuï laïi cho con. Naêm laù hoa hoàng töôïïng tröng cho ñöùùc tính cao ñeïp aáy.

 Khi hoa hoàng coù nuï. Naêm chieác laù giaûm xuoáng coøn coù ba. Töôïng tröng cho tam toøng. Nghóa laø, muoán cho tình thöông troïn veïn, ñaïo ñöùc mình toát ñeïp, ngöôøi phuï nöõ phaûi coù ba ñöùc taùnh thuaàn phuïc.  Khi coøn nhoû, phaûi hieáu thuaän vôùi cha meï. Lôùn leân, coù choàng, phaûi moät daï thuûy chung. Khi choàng qua ñôøi, thì ôû vaäy nuoâi con. Thöôøng ngöôøi ta noùi : "gioït nöôùc tröôùc, chaûy laøm sao, gioït nöôùc sau chaûy nhö vaäy". Cho neân, ngöôøi meï muoán con mình hieáu thuaän, tröôùùc heát phaûi laøm con hieáu thuaän. Muoán con mình quyù kính, daïy doã ñöôïc noù, thì phaûi laø ngöôøi ñaøn baø chung thuûy, ngay thaät. Ai treân ñôøi, khoâng muoán töï do vaø höôûng thuï. Nhöng vì con, töø nhoû cho ñeán khi lìa ñôøi, ngöôøøi ñaøn baø ñaõ hy sinh, ñaùnh maát ñi söïï töï do cuûa baûn thaân mình. Chòu neùp mình, khaéc kyû theo neà neáp ñaïo ñöùùc gia phong. Ñeán khi coù choàng coù con thì heát loøng vì choàng con. Choàng cheát, thuû tieát thôø choàng nuoâi con. Cho neân Tam Toøng laø keát tinh caùi giaù trò cao quyù cuûa ngöøôøøi ñaøn baø. Noù laø giaù trò chung cuoäc cuûa ngöôøi phuï nöõ töøø khi sanh ra ñeán khi lìa ñôøi. Chính giaù trò ñoù, keát tinh thaønh nhöïïa soáng, söïï yeâu thöông cho ñaøn con. Vì vaäy, sau ba chieác laù ñoù, hoa hoàng ñaõ naåy nôû, lung linh tröôùc gioù vaø khôûi saéc tröôùc aùnh maët trôøi.

 Hoa hoàng, ngoaøi caùi saëc sôû cuûa maøu saéc; coøn chöùa ñöïng muøi höông nheï nhaøng thanh khieát. Ñoù laø keát tinh cuûa ngaøy sinh tröôûng choài non, ñaâm töôïc naåy caønh. Roài töø naêm laù, coøn ba laù, ñeå sau cuøng, nôû ra moät ñoùa hoa hoàng thaém. Chieác hoa hoàng ñaõ haáp thuï tinh hoa cuûa trôøi ñaát, phaán ñaáu tröôùc phong ba baõo taùp, ñeå roài goùp phaàn laøm ñeïp cuoäc ñôøi. Cuõng vaäy caùi cao quyù, caùi tình thöông cuûa ngöôøi meï laø keát tinh ñaïo ñöùc cuûa toå tieân, cuûa söï khoân kheùo trong ñôøi soáng; ñeå roài chòu ñöïng, hy sinh, nhaãn naïi, truyeàn thuï cho con. Khi coù con, ngoaøi caùi trao heát caùi nhöïa soáng, caùi khí huyeát cuûa mình ñeå nuoâi con, ngöôøi meï coøn trao cho con caùi tinh hoa ñaïo ñöùc cuûa mình. Cho neân, maøu hoàng töôïng tröng cho söï soáng cuûa ngöôøi meï. Söï soáng aáy, söùc soáng aáy, meï ñeå laïi cho con, cho cuoäc ñôøi. Neáu maát meï, con ñaõ maát ñi söùùc soáng aáy, tình thöông aáy. Cho neân, ai maát meï, nhö hoa hoàng khoâng coøn maøu saéc.

 Bôûi traûi qua quaù trình hy sinh, gian khoå. Cho neân, ngöôøi meï deã daøng kieät löïc. Hình aûnh chieác hoa hoàng sôùm taøn phai phaûi chaêng noùi leân söï taøn phai, kieät löïc cuûa ngöôøi meï. Vì ai ? Phaûi chaêng vì chuùng ta, nhöõng ngöôøi con cuûa meï.

 Muoán chieác hoa hoàng ñöøng voäi khoâ heùo, uùa taøn. Chæ caàn ngaâm caønh hoa vaøo ly nöôùc laïnh. Nöôùc laïnh thì coù chaát boå döôõng gì. Nhöng coù noù, chieác hoa hoàng theâm söùc soáng. Cuõng vaäy, tình con ñoái vôùi meï lôït laït, lô laø. Nhöng meï thieáu tình con, meï cuõng choùng uùa taøn, uû doät. Vì vaäy, raát dieãm phuùc cho ngöôøi meï naøo coù con hieáu thaûo. Ngöôøi meï aáy seõ soáng laâu, thanh thaûn vui töôi moät ñôøi. Cho neân, hieáu thaûo vôùi cha meï laø theâm söùc soáng cho cha meï. Thieáu tình thöông vôùi cha meï, hoaëc soáng khoâng ñaïo ñöùc, ñeå cha meï lo aâu, phieàn muoän laø böùc töû cha meï - nhö hoa hoàng thieáu nöôùc vaäy.

 Tuy nhieân, duø con coù ñoái xöû theá naøo ñi nöõa, thì cha meï vaãn cöu mang. öu hoaøi lo laéng veà con. Suoát cuoäc ñôøi, naøo phaûi döôõng nuoâi, taàn taûo, roài giaùo duïc, döïng vôï gaû choàng. Ñeán khi gaàn cheát, coøn lo cho con, cho chaùu ñoùi no, thieáu keùm. Neân cuoái cuøng coøn ñeå cho con di saûn, gia taøi. Tuïc ngöõ Vieät Nam coù caâu "Coâng Cha nhö nuùi Thaùi Sôn, nghóa Meï nhö nöôùc trong nguoàn chaûy ra". Nghóa laø coâng ôn cuûa cha meï cao lôùn, baát taän. Cuõng nhö vaäy, hoa hoàng duø choùng taøn phai, nhöng ñaøi hoa luoân luoân xanh töôi raén chaéc.

 Caùi khoù chòu nhaát cuûa bieåu töôïng hoa hoàng caøi aùo laø nhöõng chieác gai cuûa noù. Bôûi vì, noùi meï laø tình thöông, laø ñaïo ñöùc, laø... nhöng cuoái cuøng, nhöõng chieác gai ñoù, nhö phaù tan, laøm ñoå naùt caùi cao quyù thieâng lieâng veà meï. Nhöng suy ñi nghó laïi. Chính nhöõng caùi gai ñoù môùi loät taû heát caùi tình thöông cao quyù cuûa meï. Lòch söû nhaân loaïi ñaõ chöùng minh, coù nhöõng baø meï, vì quyeàn lôïi, ñòa vò, danh voïng cuûa con ñaõ baèng taát caû möu trí, keå caû tính ñoäc aùc ñeå soaùn ngoâi, traùo chuùa. Vì con, meï cuõng daùm xeù xaùc tình ñòch ñeå daønh choàng daønh cha. Vì con, meï daùm gieát gaø moå heo ñeå cho con ñöôïc boå döôõng. Cho neân Kinh Baùo Hieáu Phuï Maãu AÂn coù daïy : "Vì con mieãn sao coù lôïi thì laøm. Chaúng maøng toäi loãi giam caàm". Taát caû tính ích kyû, nhoû nhoi, ñoäc aùc, tò hieàm, thuû lôïi v.v... cuûa meï - laø vì con. Con choù, con gaø khi coù con thì trôû thaønh hung haêng. Loaøi suùc sanh coøn theá, huoáng chi con ngöôøi. Cho neân, thaät laø hay, neáu chieác hoa hoàng thieáu gai, nhöng hoa hoàng seõ khoù giöõ ñöôïc caùi töôi ñeïp, caùi troïn veïn cuûa hoa hoàng. Ngöôøi con gaùi khoâng coù cöùng raéng thì khoù giöõ ñöôïc söï tinh nguyeân cuûa ngöôøøi con gaùi.

 Ngöôøi meï thieáu ñi tính ích kyû, ñoäc aùc thì  laøm sao baûo veä, nuoâi döôõng ñaøn con. Do ñoù, caùi cay cuù, ñoäc hieåm môùi theå hieän ñöùùc tính cao quyù cuûa meï, moät caùch troïn veïn. Nhö vaäy, bieåu töôïïng "Hoa Hoàng caøi aùo" laø moät bieåu töôïng dieãn ñaït heát taâm tình cuûa ngöôøi meï ñoái vôùùi con. Cho neân cöù moãi ñoä Vu Lan Raèm thaùng Baûy, taát caû nhöõng ngöôøi con sung söôùùng ñöôïc gaén chieác boâng hoàng leân aùo. Nôi ñoù, tim ta ñang thoån thöùùc, laøm chieác boâng hoàng theâm sinh ñoäng. vaø tình meï con theâm daït daøo nhôùù thöông. Nhöng caøi hoa hoàng leân aùo, khoâng coù nghóa laø chæ ca ngôïi veà meï, maø coøn nhaéc nhôû chuùng ta coù hieáu vôùùi cha meï. Chuùng ta coù boån phaän phaûi ñeàn ñaùp laïi aân ñöùùc hy sinh cuûa cha meï; ñeàn ñaùp laïi coâng ôn sinh thaønh, döôõng duïc. Nhöng ñeàn ñaùp baèng caùch naøo - chaúng thaám thaùp vaøo ñaâu ! Gioáng nhö haït muoái boû vaøo bieån. Nhö haït caùt theâm vaøo sa maïc. Nhöng daàu sao, coù laøm, coù theå hieän thì cuõng hôn khoâng. May maén cho chuùng ta. Chuùng ta coù giaùo lyù cuûa Ñöùùc Phaät. Ngaøi ñaõ chæ cho chuùng ta con ñöôøng cao thöôïïng vaø phöông phaùp traû hieáu troïn veïn. Ngaøy leã Vu Lan, cung thænh thaäp phöông Taêng, thieát trai cuùng döôøng - vôùùi thöùùc aên traêm moùn, traùi caây traêm maøu v.v... chæ laø thöû thaùch loøng nhieät thaønh cuûa chuùng ta vaø thaùo gôû, cöùùu thoaùt taâm boûn seûn, ích kyû cuûa cha meï khi coøn sinh tieàn. Caùi quan troïng laø chuùng ta yù thöùùc ñöôïïc söïï hieáu ñaïo vaø thöïïc hieän trong cuoäc ñôøøi. Thoâng thöôøng khi chuùng ta thoï aân ai muoán ñeàn ñaùp laïi, ai cuõng muoán traû ôn caùi mình ñaõ thoï. Neáu khoâng coù ñaïo Phaät thì chuùng ta khoù theå hieän ñöôïïc ñieàu naày. Bôûi vì, coâng ôn cha meï cao nhö trôøi bieån. Nhöng ñeå ñoái laïi caùi ñaïo ñöùùc, caùi khaéc kyû "nguõ thöôøøng" cuûa cha me,ï chuùng ta giöõ  "nguõ giôùùi" cuûa Phaät giaùo.

 Cha meï mong cho chuùng ta neân ngöôøøi, thaønh ngöôøi ñaïo ñöùùc cho neân suoát cuoäc ñôøøi ngöôøi ñaõ nhaãn chòu khuoân pheùp ñaïo ñùöùùc cuûa toå toâng, trui luyeän ñuùng nhaân phaåm. Nay chuùng ta cuõng phaûi suoát ñôøi giöõ troøn naêm giôùi. Sôû dó naêm giôùi cuûa Phaät Giaùo coù theå ñoái ñaõi vôùi coâng ôn cha meï, vì naêm giôùi cuûa Phaät Giaùo xuaát theá - vöôït treân caùi ñaïo ñöùc cuûa con ngöôøi. Giöõ troøn naêm giôùi khoâng nhöõng chuùng ta coù ñaïo ñöùc cuûa moät con ngöôøi, maø chuùng ta coøn coù tình thöông bao la vôùi ngöôøi, vôùi vaät maø coøn thoaùt khoûi caùi nghieäp baùo luaân hoài. Moät khi chuùng ta thoaùt ñöôïc nghieäp quaû luaân hoài thì chuùng ta coøn cöùu thoaùt quaû khoå cuûa cha meï - nhö göông hieáu haïnh cuûa Ngaøi Muïc Kieàn Lieân. Cho neân, muoán cha meï yeân loøng khoâng gì hôn laø chuùng ta coù tình thöông vôùi muoân loaøi. Luïc ñaïo chuùng sanh cuõng laø cha meï trong nhieàu ñôøi, nhieàu kieáp. Muoán cöùu roãi cha meï, khoâng gì hôn laø thoaùt khoûi luaân hoài. Ngöôøi xöa coù daïy :"Nhöùùt nhôn thaønh ñaïo, cöõu huyeàn thaêng". Cho neân giöõ troøn naêm giôùi laø ñaùp laïi naêm ñöùc cuûa cha meï. Ñoàng thôøi cöùu thoaùt cha meï khoûi traàm luaân. Nhöng muoán hieåu vaø thöïc haønh ñuùng naêm giôùi ñoù, chuùng ta phaûi quy y Tam Baûo. Bôûi vì chæ coù Ñöùc Phaät, lôøi daïy cuûa Phaät, vaø söïï höôùùng daãn cuûa chö  Taêng laø chôn chaùnh. Meï chuùng ta vì chuùng ta maø giöõ tam toøng, ñeå troøn ñöùc haïnh cuûa moät ngöôøi meï.

 Chuùng ta muoán troøn ñöùùc haïnh vaø xöùùng ñaùng laø ngöôøøi con - khoâng gì quyù hôn laø phaûi soáng chôn chaùnh - baèng caùch quy thuaän vaø thöïc haønh theo giaùo huaán cuûa Tam Baûo. Phaàn töï tu töïï ñoä cho chuùng ta, nhôø theá ñöôïc troïn veïn. Nhöng ñieàu ñoù chæ ñaùp laïi coâng hy sinh söùc nhaãn naïi cuûa cha meï ñoái vôùi chuùng ta. Chuùng ta phaûi phaùt taâm theâm nöõa, thöông ngöôøi meán vaät. Tình thöông bao la roäng lôùn aáy, môùi ñaùp laïi phaàn naøo, tình thöông cuûa cha meï ñoái vôùi chuùng ta. Cho neân haïnh lôïi tha (laøm lôïi ích cho ngöôøi khaùc)  laø coâng ñöùc troïn ñaày ñeå hoài höôùng cho tình thöông cuûa cha meï. Cha meï sanh tieàn thöông ta, muoán chuùng ta soáng an nhaøn ñaïo ñöùc, neáu chuùng ta giuõ troøn tam quy, nguõ giôùi thì ñaõ laøm cho cha meï vui loøng. Cha meï cheát ñi, ñeå laïi cho chuùng ta gia taøi söï saûn. Ñaùp laïi, laøm con, chuùng ta phaûi tìm caùch sieâu ñoä vong linh veà theá giôùi an laønh. Muoán vaäy, chuùng ta phaûi aên chay, nieäm Phaät, tuïng kinh v.v... mong sao cha meï mình veà nôi an vui vónh vieãn. Coù nhö vaäy, chuùng ta môùi côûi boû taát caû nghieäp chöôùng maø cha meï chuùng ta ñaõ vì chuùng ta maø gaây taïo.

 Toùm laïi,  ñaùp laïi ñöùc haïnh cuûa meï, chuùng ta phaûi thoï Tam Quy, Nguõ Giôùi. Ñaùp laïi tình thöông cuûa meï, chuùng ta phaûi phaùt taâm tu taäp.  Ñaùp laïi coâng ôn sanh thaønh vaø döôõng duïc vaø lo laéng cuûa cha meï, chuùng ta phaûi caàu nguyeän vaø hoài höôùng coâng ñöùc cho cha meï sôùm veà coõi Cöïc Laïc vaø ñeå côûi boû nghieäp chöôùng maø cha meï vì chuùng ta phaûi ñeo mang, baèng söï tu taäp chöùng ñaéc vaø thanh tònh cuûa chính mình.

 Ñöôïc nhö vaäy, chuùng ta môùi xöùng ñaùng boån phaän laøm con vaø Boâng Hoàng caøi aùo troïn ñaày yù nghóa.