HUEÁ - Trong moät laù thö göûi töø chuøa Töø Hieáu, Hueá, ngaøy 28-8-2000, Thöôïng toïa Thích Thaùi Hoøa ñaõ yeâu caàu oâng Kofi Annan, Toång Thö Kyù Lieân Hieäp Quoác vaø Ban Toå chöùc Hoäi Nghò Hoøa Bình cuûa caùc toân giaùo khoâng boû queân vaán ñeà Töï do Toân giaùo vaø Nhaân quyeàn ôû Vieät Nam. Ñaëc bieät Thöôïng toïa Thaùi Hoøa yeâu caàu Toång Thö Kyù Lieân Hieäp Quoác chuù yù ñeán ñoøi hoûi phuïc hoaït Giaùo Hoäi Phaät Giaùo Vieät Nam Thoáng Nhaát. 

Laù thö cuûa Thöôïng toïa Thaùi Hoøa, 47 tuoåi, göûi oâng Bawa Jain, Toång thö kyù Ban Toå Chöùc Hoäi Nghò, coù muïc ñích xin loãi khoâng theå ñaùp lôøi môøi cuûa Ban Toå Chöùc vì "Chính quyeàn Vieät Nam söû duïng quyeàn löïc chuyeân cheá" ngaên caûn. Trong laù thö, Thöôïng toïa cuõng giôùi thieäu thaày Chaân Phaùp AÁn thay maët ñeå ñoïc baøi phaùt bieåu taïi hoäi nghò. 

Thöôïng toïa Thích Thaùi Hoøa hieän laø Giaùo Thoï taïi Toå ñình Töø Hieáu, Hueá, vaø Toång thö kyù taêng ñoaøn Thöøa Thieân, Hueá. Thöôïng toïa khoâng gia nhaäp Giaùo Hoäi Phaät Giaùo Vieät Nam do chính quyeàn Coäng Saûn thaønh laäp, vì chuû tröông caùc giaùo hoäi phaûi coù tính chaát töï do vaø töï nguyeän. 

Sau ñaây laø nguyeân vaên laù thö cuûa Thöôïng toïa Thaùi Hoøa:
 
Thöa Ngaøi Bawa Jain, Toång Thö Kyù Hoäi Nghò Thöôïng Ñænh Hoøa Bình Theá Giôùi Thieân Nieân Kyû taïi Lieân Hieäp Quoác quyù meán! 

Xin loãi Ngaøi, toâi khoâng ñeán tham döï Hoäi Nghò ñöôc nhö thö môøi cuûa Ngaøi, bôûi vì Chính quyeàn Vieät Nam ñaõ söû duïng quyeàn löïc chuyeân cheá, khoâng cho toâi tham döï Hoäi Nghò Thöôïng Ñænh Hoøa Bình Theá Giôùi Thieân Nieân Kyû, maëc duø toâi ñaõ theå hieän söï kieân nhaãn vaø thieän chí hoøa bình cuûa mình ñeå ñoùng goùp cho söï nghieäp bình an cuûa loaøi ngöôøi vaø muïc ñích cuûa Hoäi Nghò. 

Do ñoù, ñeán giôø phuùt naøy toâi vaãn tieáp tuïc kieân nhaãn vaø theå hieän thieän chí hoøa bình ñoái vôùi Chính quyeàn Vieät Nam, baèng caùch toâi gôûi thaân toâi cho Chính quyeàn Coäng Saûn Vieät Nam quaûn lyù, nhöng toâi laïi gôûi heát taâm hoàn cuûa toâi ñeán vôùi Hoäi Nghò lòch söû naøy baèng traùi tim hoøa bình, baûo veä moâi sinh vaø söï phaân phoái taøi nguyeân treân theá giôùi, ñeå xoùa ñi söï cheânh leäch veà möùc soáng vaø ngheøo ñoùi cuûa töøng khu vöïc, cuõng nhö toaøn caàu trong thieân nieân kyû thöù ba cuûa toâi, qua baøi tham luaän hôn moät ngaøn töø baèng tieáng Vieät vaø tieáng Anh maø toâi ñaõ gôûi baèng e-mail ñeán Ngaøò 

Vaäy, toâi xin Ngaøi vui loøng cöû moät vò trong Ban Toå Chöùc giuùp thay toâi ñoïc baøi tham luaän aáy tröôùc Hoäi Nghò. Vaø neáu coù theå, xin Ngaøi cho toâi uûy cöû Thaày Chôn Phaùp AÁn, laø vò Taêng thaân cuûa Laøng Mai hieän ñang coù maët taïi New York laøm hoùa thaân cuûa toâi ñoïc baøi tham luaän aáy tröôùc Hoäi Nghò.
 
Thöa Ngaøi, 

Chính quyeàn Vieät Nam coù theå caûn trôû thaân toâi ñi tham döï Hoäi Nghò Thöôïng Ñænh Hoøa Bình Theá Giôùi, nhöng hoï khoâng theå naøo caûn trôû taâm toâi tham döï Hoäi Nghò naøî Toâi xin hieán taëng traùi tim hoøa bình naøy ñeán Hoäi Nghò vaø noù seõ ñöôïc traûi daøi caû Thieân Nieân Kyû thöù ba vôùi cuoäc soáng cuûa loaøi ngöôøi kính yeâuï 

Söï vaéng maët cuûa toâi taïi Hoäi Nghò naøy ñaõ laøm lu môø veà thöïc chaát vaø hình aûnh cuûa söï töï do veà Toân giaùo vaø Nhaân quyeàn ôû queâ höông toâò 

Vaø söï vaéng maët cuûa toâi taïi Hoäi Nghò naøy cuõng ñaõ giuùp cho Ngaøi vaø caùc Nhaø laõnh ñaïo Tinh thaàn vaø Toân giaùo treân theá giôùi caûm thoâng vaø nhaän roõ theâm raèng: Taïi sao Ngaøi Hoøa thöôïng Thích Huyeàn Quang, Hoøa thöôïng Thích Ñöùc Nhuaän, Hoaø thöôïng Thích Quaûng Ñoä, Thöôïng toïa Thích Tueä Syõ, Thöôïng toïa Thích Trí Sieâu vaø nhöõng Nhaø trí thöùc chaân thaät cuûa Vieät Nam ñaõ bò baét bôù tuø ñaøy hoaëc bò quaûn cheá hay bò töø choái hoä chieáu xuaát caûnh. Cuõng nhö vieäc Thieàn sö Thích Nhaát Haïnh khoâng theå veà thaêm vaø hoaèng phaùp taïi queâ höông cuûa Ngöôøi, vaø caùc tu só coù quoác tòch nöôùc ngoaøi khi ñeán Vieät Nam ñeàu khoâng ñöôïc pheùp ôû laïi qua ñeâm taïi cô sôû Toân giaùo cuûa hoï.
 
Thöa Ngaøi,
 
Vôùi hieän traïng thöïc teá treân queâ höông toâi, nhöõng Nhaø laõnh ñaïo Toân giaùo naøo tha thieát vôùi ñôøi soáng Toân giaùo cuûa hoï, vaø tha thieát vôùi töï do Toân giaùo cuøng vôùi quyeàn ñöôïc laøm ngöôøi thì vò ñoù khoù coù ñöôïc töï do; vaø nhöõng vò khoâng bieát, khoâng coù ñôøi soáng tha thieát veà Toân giaùo thì hoï ñaõ vaø ñang laõnh ñaïo Toân giaùo treân queâ höông toâò Bôûi vaäy, chuùng toâi raát mong caùc Ngaøi quan taâm ñeán nhöõng noãi ñau thöông khoù trò lieäu naøy, vì ñaây laø moät trong nhöõng duyeân côù khieán cho nhieàu ngöôøi maát nieàm tin ñoái vôùi Toân giaùo vaø Chính quyeàn, ñöa xaõ hoäi ñeán baát oån vaø baïo ñoäng. 

Vaø qua Hoäi nghò naøy, chuùng toâi hy voïng Ngaøi Toång Thö Kyù Lieân Hieäp Quoác - Kofi Annan, Ngaøi Bawa Jain - Toång Thö Kyù Hoäi Nghò Thöôïng Ñænh, caùc Nhaø laõnh ñaïo Tinh thaàn vaø Toân giaùo treân theá giôùi seõ tìm ra moät phöông phaùp höõu hieäu laøm oån ñònh ñôøi soáng cuûa con ngöôøi vaø xaõ hoäi toaøn caàuï 

Vaø sau ñaây, toâi mong raèng, caùc Ngaøi khoâng bao giôø boû queân vaán ñeà töï do Toân giaùo vaø Nhaân quyeàn cuõng nhö söï yeâu caàu phuïc hoaït Giaùo Hoäi Phaät Giaùo Vieät Nam Thoáng Nhaát cuûa Taêng Ni Phaät töû Vieät Nam. 

Qua Ngaøi, cho toâi kính lôøi chaøo möøng ñeán quyù vò laõnh ñaïo Tinh thaàn vaø Toân giaùo treân toaøn caàu ñang coù maët taïi Hoäi Nghò. 

Xin chaân thaønh caûm ôn ngaøi, 

Kính chuùc Ngaøi vaø Hoäi Nghò thaønh coâng toát ñeïp. 

Traân troïng 

Bhikkhu Thích Thaùi Hoøa